Bouwtermen

Aannemers woordenboek veel gebruikte bouw termen, bouwkundige termen. Overzicht. Bouwkunde.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Aanlegbreedte Bij een fundering op staal de berekende breedte van de fundering.
Aanlegdiepte De afstand van onderkant fundering tot aan het maaiveld.
Aannemer Bouwbedrijf dat tegen een vooraf overeengekomen prijs een bouwproject uitvoert. De aannemer is degene die verantwoordelijk is voor de uitvoering van het bouwproject. De aannemer wordt meestal gekozen door de architect of opdrachtgever, vooral om zijn specialisme, specifieke mogelijkheden en (bouwkundige)praktijkkennis. Voor bepaalde onderdelen zal de aannemer onderaannemers aanstellen, bijv. voor heiwerk.
Aantrede De afstand van de voorkant van een traptrede tot aan de voorkant van een volgende traptrede.
Aanzetsteen Een blok (meestal natuursteen of sierbeton) waarop bijvoorbeeld een boerenvlechting begint.
Aardlekschakelaar Schakelaar die de stroom automatisch uitschakelt bij gebreken aan ingebruik zijnde elektrische apparaten.
Ademen Het doorlaten van waterdamp van een materiaal.
Afboeren Het beschadigen of afbreken van een constructie bij bijvoorbeeld een oplegging van een stalen ligger op het metselwerk.
Afreien Het egaliseren van een wand of vloer door middel van een rechte lat.
Afschot Het onder een bepaalde helling leggen van bijvoorbeeld een riolering of platdak, waardoor er een goede waterafvoer tot stand komt.
Afsnuiten Het verwijderen van de scherpe kanten van houtwerk.
Afstandhouder Een betonnen of kunsstof blokje dat ervoor zorgt dat de wapening in een betonconstructie de juiste dekking krijgt.
Aftapkraan Een kraan in de watermeterput waarmee men de waterleiding in huis kan aftappen.
Alkoof Een tussenkamer die als slaapkamer gebruikt wordt.
Amoveren Slopen, verwijderen.
AMvB Algemene Maatregel van Bestuur. Hierin is de nadere uitwerking van een Wet geregeld.
Andreaskruis Een X-vormig houten kruis dat bij houten vloeren in verband met de stabiliteit van de constructie tussen de balken wordt aangebracht.
Arbouw Stichting Arbouw is een kennisinstituut dat gericht is op het verbeteren van de arbeidomstandigheden in de bouwnijverheid en het terugdringen van het ziekteverzuim.
Architect De architect is deskungig op esthetisch en technisch gebied. Hij vertegenwoordigd de opdrachtgever tijdens het gehele bouwproces. Hij verzorgt bijv.: het ontwerp, maakt het bestek en tekeningen, stelt de kosten begroting op, verzorgt de aanbesteding (welke aannemer het werk gaat maken) houdt toezicht op de uitvoering, pleegt overleg met de verschillende instantie's.
AVBB Algemeen Verbond Bouwbedrijf. Het overkoepelende orgaan van werkgeversorganisatie's.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Badding Een houten balkje van ca. 63 x 150 mm welke toegepast wordt als hulpconstructie bij bijvoorbeeld bekistingen.
Bakgoot Een houten goot buiten de muur die is opgebouwd uit houten gootklossen, een bodem en een binnen- en buiten boeiboord.
Balkdragende muur Dit is een muur waar de uiteinden van een balk op rust.
Balkdragers Een gegalvaniseerd stalen hulpstuk waarin een balk wordt gelegd, zodat bijvoorbeeld balken tussen betonnen wanden kunnen worden bevestigd.
Balkenvloer Een systeemvloer die bestaat uit prefab (vooraf gefabriceerd) betonnen balken die tegen elkaar gelegd worden.
Balklaag Stelsel van horizontale balken ter ondersteuning van vloerplanken of -platen, zolderverdiepingen enz.
Balksteunende muur Dit is een muur die dient als tussen steunpunt voor bijvoorbeeld een balk op drie steupunten.
Ballonvorst Een vorst (speciale pan t.p.v. de nok) die toegepast wordt bij pannen met een grote golf (Romaanse dakpan)
Baluster Een spijl waaruit een balustrade (hekwerk) is opgebouwd. Over de baluster loopt de leuning.
Bebording Het dakbeschot. Tegenwoordig bestaande uit plaatmateriaal voorzien van thermische isolatie.
Bestek Dit is de omschrijving van het te maken werk en de administratieve voorwaarden waaronder dit dient te gebeuren. De architect is degene die een bestek maakt naar aanleiding van de wensen van de opdrachtgever. Met bestek en bijbehorende bestektekeningen kan bij de diverse instantie's goedkeuring worden aangevraagd en een bouwvergunning worden verkregen.
Bestektekening Een technische tekening door de architect of aannemer gemaakt, waarop de plannen van de bouw of verbouwing zijn uitgewerkt. Hierop staan ook de gevels en de situatie van de woning ten opzichte van de openbare weg geschetst. Meestal wordt hiervoor een schaal van 1:100 gehanteerd.
Bestemmingsplan De Gemeenteraad stelt voor/vast bepaalde gebieden een bepaalde bestemming te geven. Zonodig worden voorschriften uitgegeven wat er wel of niet bebouwd mag worden, of dit voor industrie, woningbouw of bijv. recreatie bestemt is.
Betonopzetter Een betonnen opzetstuk bij een houten paalfundering zodat de bovenkant van de paal altijd onder de laagste grondwaterstand blijft. De opzetter is het verbindingsstuk tussen paal en funderingsbalk.
Binnenbeglazing Beglazing waarbij de ruiten aan de binnenzijde van het kozijn worden aangebracht. De sponninggen zitten dus aan de buitenzijde.
Binnenboeiboord Een opstaande plank die aan de binnenzijde van een goot-constuctie wordt aangebracht. Binnenboom De trapboom die tegen de muurzijde is aangebracht.
Bitumen Hete teer dat wordt gebruikt bij het waterdicht maken van platte daken.
Bladlood Rollen lood die gebruikt worden als waterkeringen in muren en boven kozijnen.
Blauw pleisterwerk Een afwerklaag op een muur die tevens dienst doet als ondergrond voor bijvoorbeeld behangwerk.
Blindanker Een haakanker dat, nadat het is aangebracht, niet zichtbaar is.
Blinde muur Een kopgevel waarin geen kozijnopeningen zijn aangebracht.
Blokdeel Houten element dat het spantbeen en de kreupele stijl bij het Hollandse spant met elkaar verbindt.
Bloktrede De onderste traptrede die om de hoofdbaluster loopt.
Bodemafsluiting Een 200mm dikke zandlaag die aangebracht wordt op de bodem van de kruipruimte om eventueel schadelijke dampen tegen te houden. Ook wordt wel 70mm stampbeton toegepast.
Boeiboord Een houten dakrand afwerking.
Boerenvlechting Een gemetselde afwerking van de hellende lijn, die bij een topgevel wordt toegepast.
Bolrooster Een bolvormig rooster tegen dat vuil en bladeren tegenhoud bij bijvoorbeeld hemelwaterafvoeren of schoorstenen.
Boorstaat Een staat waarop men kan zien welke grondsoorten op bepaalde diepte zit.
Bordes Een tussenvloer bij een bordes-trap. De trap wordt hierdoor onderbroken.
Bouwbedrijf Een bouwbedrijf dat bouwwerken uitvoert voor eigen rekening en risico, welke bouwwerken later worden verkocht.
Bouwbemiddeling Bij een meningsverschil met een NVOB-aannemer over de kwaliteit van het geleverde werk, kan de opdrachtgever bouwbemiddeling aanvragen bij het NVOB, Vervolgens wordt een bouwdeskundige ingeschakeld die actief zal meewerken om tot een oplossing te komen.
Bouwbesluit Dit is een AMvB (Algemene maatregel van Bestuur) waarin op grond van de Woningwet alle bouwtechnische voorschriften omtrent het bouwen zijn opgenomen. De technische voorschriften van het bouwbesluit is ingedeelt in 4 categorieen, te weten:Veiligheid; Gezondheid; Bruikbaarheid; Energiezuinigheid / Duurzaam bouwen.
Bouwtechnische eigenschappen De eigenschappen die bepalend zijn voor de gedragingen van een materiaal wat betreft de sterkte, de stijfheid enz.
Bouwen (begripsdefintie) Het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een bouwwerk, alsmede het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een standplaats.
Bouw- en woning Toezicht De Gemeentelijke instelling die de bouwplannen toetst aan het bestemmings- plan en aan de bouwtechnische aspecten. Deze afdeling adviseerd B&W omtrent het afgeven van een bouwvergunning.
Bouwrijp Het bouwterrein verkeert in zodanige staat dat de aannemer kan gaan bouwen.
Bouwvak Onder het woord Bouwvak vallen alle beroepen die bij de realisering van een bouwproject komen kijken.
Bouwvergunning Door B&W afgegeven vergunning tot het plaatsen, vernieuwen of veranderen van een gebouw. De procedure voor het aanvragen van een bouwvergunning is vastgelegd in de Woningwet. Er wordt onder meer beoordeeld of de aanvrager in zijn verzoek ontvangkelijk is en naar de inhoudelijke beoordeling van de aanvraag. Het ontbreken van de afmetingen op de tekening kan bijv. Een reden zijn om de aanvraag niet ontvankelijk te verklaren. Bij de beoordeling wordt bijv. gekeken of de aanvraag niet in strijd is met het bestemmingsplan of de welstandseisen en bijv. Monumentenwet.
Bouwverordening Door de Gemeente vastgestelde verordening waarin de Gemeentelijke voorschriften omtrent het bouwen zijn vastgelegd.
Bovenlicht Een raampje dat open kan of vast afgescheiden glas dat zich boven een deur of raamkozijn bevindt.
Bovenpan Een speciale pan die boven aan het dak aansluitend aan de nokvorst wordt gelegd. Deze pan is aan de bovenzijde dichtgezet.
Breedplaatvloer Een plaatvloer bestaande uit ca. 50 mm dik gewapend, geprefabriceerde betonplaat die op het werk voorzien wordt van een betonlaag ter verkrijging van de juiste dikte. Ook wel bekistingsplaatvloer.
Broekstuk Een hulpstuk dat toegepast wordt bij het samenkomen van de vorsten, de hoekkeper en nok.
Broodjesvloer Een systeemvloer die bestaat uit Prefab betonnen balken met daartussen vulblokken.
Bronbemaling Bemalingsysteem voor het tijdelijk drooghouden van bouwputten.
Buigijzer Instrument waarmee de loodgieter koperen buizen buigt.
Buitenbeglazing De ruiten worden hierbij aan de buitenkant van het kozijn aangebracht. De sponning zit dan ook aan de buitenzijde.
Buitenboeiboord De opstaande plank die tegen de buitenzijde van de goot wordt aangebracht.
Buitenboom De trapboom die tegen de muur geplaatst wordt.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Cassettevloer Een systeemvloer dia aan de onderzijde de vorm heeft van omgekeerde dozen.
Cementraam Minimaal 10 tot 12 lagen metselwerk in een fundering, waarvan 5 lagen boven het maaiveld. Dit metselwerk is van een betere kwaliteit en voorkomt optrekken van vocht.
Chamottesteen Speciale vuurvaste steen ten behoeve van bijvoorbeeld open haarden.
Chaparonepan Geknikte dakpan bovenaan een lessenaarsbalk.
Combinatievloer Een systeemvloer die bestaat uit Prefab betonnen balken met daartussen vulblokken (broodjes)
Condensatie Overgaan van waterdamp in water.
Condensprofiel Een aluminium profiel dat bij buitenkozijnen op de tussendorpel en de onderdorpel aangebracht wordt en waarin het glas wordt geplaatst.
Consistiels Stempels om bijv. een draagmuur bij het plafond op te vangen ter voorkoming van instorten. Na het sloopwerk van de muur wordt vaak een stalen balk ingebracht.
Console Vooruitstekende, een aan een kant ingeklemde balk die bijvoorbeeld galerijvloeren of balkons ondersteunt.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Dagkant De binnenkant van een kozijn waarin de sponning is aangebracht.
Dagmaat De afstand tussen de twee dagkanten.
Dakbeschot Winddichte betimmering of beplating al dan niet voorzien van isolatie. Hierop rust de dakbedekking of de pannenconstructie.
Dakdoorvoer Een pijp welke door het dak gaat ten behoeve van ontluchting, ventilatie of roogas afvoer.
Dakkapel Een opbouw op een hellend dak waarin een raamkozijn is opgenomen.
Daktrim Een afwerkrand van het dak van aluminium of zink
Daklijst Geprofileerde lijst langs de dakrand ter versiering van de gevel.
Dakopstand Verhoogde rand rondom een plat dak.
Dakvenster Een in een hellend dakvlak opgenomen raamconstructie.
Dekvloer De afwerklaag op een houten of steenachtige ondergrond.
Deuvel Een hardhouten ronde pen die toegepast wordt bij raam- en of kozijn verbindingen.
Dilitatievoeg Een open voeg. Deze voeg geeft de constructie de gelegenheid uit te zetten of te krimpen zonder dat scheurvorming optreedt. De voeg kan gevuld worden met bijv. Een elastische kit.
Dook Een messing of koperen buisje dat de verbinding tot stand brengt tussen de houten stijlen van een deurkozijn en natuursteen neuten.
Doorvoerpan Deze pan wordt gebruikt als doorvoerkanaal t.b.v. afvoer rookgassen.
Doosbouw Bouwmethode waarbij compleet ingerichte eenheden in bijv. Een betonskelet aangebracht worden.
Dosse Gezaagd Hout wat evenwijdig gezaagd is aan de jaarringen.
Drainage Een systeem waarbij (grond)water afgevoerd wordt. We onderscheiden horizontale (buizen) en verticale (zandpalen) drainage.
Drevel Zie deuvel.
Drieklezoor Driekwart van een hele steen.
Droge beglazing Systeem waarbij de ruiten in een rubber-profiel worden geplaatst.
Dubbele beglazing Dubbele ruiten die fabrieksmatig aan elkaar verbonden zijn en waarbij de ruimte tussen de ruiten bestaat uit droge lucht, bijv.Thermopane.
Dubbele ramen Twee raamconstructie's die in of tegen een kozijn worden bevestigd.
Dubo Staat voor duurzaam bouwen, een vorm van bouwen waarbij milieu zoveel mogelijk ontlast wordt door het gebruik van duurzame en milieuvriendelijke bouwmaterialen.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Erker Een uitbouw van een woning, meestal voorzien van een borstwering en aan drie zijden voorzien van een raam constructie.
Espagnolet Sluitwerk dat bij tuindeuren of openslaande ramen toegepast wordt.
Ezelsrug Een schuin aflopende muurafdekking die vaak toegepast wordt bij tuinmuren.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Faecalien De drekstoffen uit closetpotten.
Fijn schuurwerk Afwerklaag voor wanden en plafonds, bestaande uit kalk, gips en zilverzand.
Formeel Een hulpconstructie die gebruikt wordt bij het metselen van bogen.
Freatisch vlak De bovenkant van de grondwaterspiegel noemen we het freatisch vlak.
Fuikmethode Verdrijvingsmethode bij spiltrappen.
Fundering op staal Een funderingsconstructie die de belasting rechtstreeks overbrengt op de vaste grondslag.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Geboorte Het beginpunt van een boogconstructie.
Gebouw Elk bouwwerk, dat een voor mensen toegankelijke overdekte (begripsdefinitie) geheel of gedeeltelijk met wanden omsloten ruimte vormt.
Gekantrecht hout Hout dat aan 4 zijden rechthoekig is afgezaagd.
Gelamineerde spanten Spanten die vervaardigd zijn uit aan elkaar gelijmde planken.
Geschaafde of geploegde Houten geschaafde delen die voorzien van messing en groef. delen (g.g. delen) (holle en bolle kant die in elkaar schuiven)
Geschifte steen Een in de lengterichting horizontaal doorgezaagde steen.
Gevelhaak Een haak die toegepast wordt bij het opvangen van het bovenliggende metselwerk bij herstelwerk aan een fundering.
Gevosteen Bepaald soort kalksteen voor schoon buitenmetselwerk met ruw grijswit oppervlak.
Gewapend metselwerk Metselwerk waarbij in de lintvoegen wapening is opgenomen. (Horizontale voeg)
GIW Garantie Instituut Woningbouw. Koopt u een huis dat binnen een project gebouwd wordt, dan zal de NVOB-aannemer u meestal GIW-garantie bieden. U hoeft dan geen bouwgarantie meer af te sluiten. De kosten van GIW zitten over het algemeen in de totaalprijs. Bij verbouwen, renoveren of onderhoudswerkzaamheden krijgt u geen GIW.
Glasdeur Een houten deur waarin een groot glasoppervlak is opgenomen.
Glasdicht Een bouwfase waarbij de ruiten zijn aangebracht.
Glaslat Meestal een houten lat om het glas in het kozijn of deur vast te zetten. (Kan ook van aluminium of kunsstof zijn)
Glassponning De sponning waarin de ruit geplaatst wordt. Goot Meestal van PVC of zink gemaakte opvangbak/strook voor het afvoeren van regenwater wat van het dak / pannen afstroomd
Gootbeugel Bevestigingshaak of beugel ten behoeve van de bevestiging van de dakgoot.
Gootsporen Houten balkjes die toegepast worden bij een overhangende goot- constructie. Deze balkjes lopen over de muurplaat tot aan de onderste gording.
Gording Houten balk waarop het dakbeschot van een hellend dak geplaatst wordt. De afmetingen van de gording volgen uit de berekening.
Granol Sterk sierpleisterwerk van meer of minder grover structuur.
Gresbuis Rioolbuis welke welke gemaakt wordt van vette klei en chamotte met een gladde en zeer harde afwerking.
Grijs-watercircuit Een milieuvriendelijk manier van watergebruik waarbij regenwater wordt opgevangen in grote bakken. Via een apart leidingnet kan dit water bijvoorbeeld gebruikt worden voor het doorspoelen van het toilet en het besproeien van de tuin.
Griphoekanker Verbindingsmiddel van gegalvaniseerd verzinkt staal waarmee men balken onderling loodrecht op elkaar verbindt.
Grof schuurwerk Afwerklaag van een specie van cement en metselzand.
Grondverbetering Verbetering van de grondgesteldheid om de draagkracht van de grond te vergroten.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Haaieind Het uiteinde van de g.g. delen van het dakbeschot die op de hoek- kepers bevestigd worden of op eventuele vulstukken. De uiteinden worden dus niet op de gordingen bevestigd.
Haakanker Een stalen anker dat de balken van het dak of verdiepingsvloer aan de spouwmuur verbindt.
Hakkelbout Bout die vroeger veel gebruikt werd voor de onderlinge verbinding tussen paal en kesp.
Halfspant Het eindspant van een schilddak.
Halfsteensmuur Een muur die de dikte heeft van de breedte van een steen (ca. 110mm)
Halfsteensverband Metselwijze waarbij de stenen een halve steen per laag verspringen.
Hanebalk Een horizontaal aangebreachte houten balk in een spantconstructie die t.p.v. de nok aan de spantbenen en of makelaar bevestigd wordt.
Hang- en sluitwerk Scharnieren en andere draaimiddelen voor ramen, deuren, deurkrukken, raamsluitingen enz.
Hart op hart (h.o.h) De afstand vanaf het midden (hart) van de te meten plek tot het midden (hart) van de andere te meten plek.
Heiregister en staat van belangrijke gegevens die tijdens het heien van belang zijn.
Hengst Een in de lengte doorgehakte steen.
Hemelwaterafvoer Een vericale buis voor het afvoeren van regenwater van de daken/goten.
Hoekkeper De snijlijn van twee aangrenzende dakschilden die elkaar onder een uitspringende hoek snijden, hetgeen onder andere het geval is bij bij bijvoorbeeld tentdaken.
Hoekkeperspant Spant ter plaatse van de hoekkeper.
Hoekspeer Bijvoorbeeld bij stucwerk wordt de scherpe kant (bijv. kopkant muur) voorzien van een (aluminium-kunststof) hoekprofiel ter voorkoming van extra beschadiging en om een strakke afwerking te krijgen.
Hollith Een soort leisteen. Nadat het verhit is expandeert de leisteen. Dit materiaal wordt nu gebruikt voor geluidisolerende vloeren.
Hoofdwapening De wapening in een betonconstructie die de trekkrachten, die in de constructie ontstaan, opneemt.
Houtskeletbouw Een bouwmethode waarbij, met uitzondering van de fundering, de overige constructie-elementen van hout zijn.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Inkassing Aansluiting tussen twee loodrecht op elkaar staande muren waarbij in de ene muur uitsparingen (van bijvoorbeeld 7 lagen) gemaakt zijn en in de andere muur een tand (ook van 7 lagen) aangebracht wordt
Inklinken In de loop der tijd zal het volume van de grond een dichtere pakking krijgen.
Inwassen Na het aanbrengen van tegelwerk wordt de voeg ingewassen met speciaalvoeg of zilverzand-cement.
ISO Een internationale kwaliteitsnorm. Aannemersbedrijven worden onder andere getoetst op de kwaliteit van het management, offertes, contracten, opleidingsbeleid en bedrijfsprocedures.
Isolatieglas Dubbele beglazing.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Kalenderen Het tijdens het heien bepalen van het aantal slagen dat nodig is om de paal 250 mm in de grond te laten zakken of het opmeten van het hoogteverschil van een tocht. (= 30 slagen).
Kalf Tussendorpel van een kozijnconstructie.
Kalksponning Sponning aan een kozijnstijl t.p.v. het metselwerk. Deze sponning wordt met specie gevuld.
Kanaalplaatvloer Een vloer van betonnen vloerelementen.
Kantelaaf De negge van het kozijn.
Kapplan Een tekening waarin de kapconstructie duidelijk aangegeven wordt.
Keerklep Een klep die voorkomt dat water in een drinkwaterinstallatie terug- stroomt.
Kiezelbak Een bak die toegepast wordt bij een plat dak waarop een ballast- laag van grind is aangebracht. De afvoerpijpen sluiten hierop aan. Het grind kan niet in de afvoerleiding vallen.
Kil De snijlijn ter plaatse van een inspringende hoek in het dakvlak.
Kilgoot De goot die ter plaatse van de kilkeper wordt aangebracht.
Kilkeper De balk ter plaatse van de kil waarop de gordingen van het dak aan- sluiten.
Kim De opstorting ter plaatse van de wand op bijvoorbeeld een kelder- vloer.
Klamp Een houten plank die gebruikt wordt om bijvoorbeeld houten delen van een bekisting aan elkaar te bevestigen.
Klamplaag Een laag stenen op hun plat(zijkant steen) tegen een bestaande muur aangebracht wordt.
Klang Haak die gebruikt wordt voor de bevestiging van metalen gootbe- kledingen en metalen dakbedekkingen.
Klapzand Zand ten behoeve van straatwerk.
Klezoor Een kwart van een hele steen. De steen is in de breedterichting doorgehakt.
Klimlijn De looplijn van een trap.
Klimijzers Ingestorte stalen staven die gebruikt worden als ladderconstructie.
Klesoor, klezoor of klisoor Een in de lengterichting verticaal doorgezaagde steen.
Klezorenverband Metselwijze waarbij de stenen een kwart steen per laag verspringen.
Kloostersponning Sponning aan de muurzijde in een kozijnstijl waarin een lichte scheidingswand geplaatst kan worden.
Knelplank Een plank die aan de onderkant van het rieten dak aangebracht wordt.
Knijpdeel (zie knelplank) Plank die het opwaaien en beschadigen van het riet bij de dakvoet voorkomt en tevens zorgt voor een goede afwatering van het dak.
Knieschot Een wandje dat bij hellende daken op de zoldervloer evenwijdig aan de muurplaat wordt aangebracht, waardoor de scherpe punt komt te vervallen. De ruimte tussen de muurplaat en het knie- schot kan gebruikt worden als bergruimte.
Knipvoeg en snijvoeg Opliggend voegwerk.
Koekoek Een uitgebouwde bak aan de kelderwand die ervoor zorgt dat het licht in de kelder kan toetreden.
Koningsstijl Een makelaar waar verscheidene spantbenen op uitkomen, bijvoor- beeld bij een hoekkeper en halfspanten.
Kop Een halve metselsteen.
Kopgevel De voorgevel van een huis.
Koppelanker Een anker dat balken, die in elkaars verlengde liggen, onderling verbindt.
Koppenlat Een lat waarop de koppenmaat staat aangegeven en die gebruikt wordt door de metselaar tijdens het metselen.
Koppenmaat De breedte van de steen + stootvoeg.
Koppensnellen Het op de juiste maat afzagen of afhakken van de paalkoppen bij houten of prefab betonnen palen.
Koudebrug Een verbinding in een constructie waarbij de kou van buiten naar de binnenzijde van de constructie geleid wordt, bijvoorbeeld door vul- specie in een spouwmuur.
Kraal Ronde afwerkrand bij zinken dakgoot.
Kramplaat Een metalen verbindingsmiddel dat gebruikt wordt bij houten spant- constructies. Een voorbeeld hiervan is de bulldog kramplaat.
Kreupele stijl Een houten balk die toegepast wordt bij een verbeterd Hollands spant. Deze stijl brengt de belasting van het spant over op de vloerconstructie en voorkomt hiermee het spatten van de muur.
Krimpnet Een wapeningsnet dat scheurvorming ten gevolge van krimp- spanning in het beton voorkomt.
Kruipgat Een opening in een vloerconstructie waardoor men onder de vloer kan komen.
Kruipruimte De ruimte tussen de bodemafsluiting en de onderkant van de begane grondvloer. De hoogte van deze ruimte dient minimal 500- 600 mm te bedragen.
Kubel Trechtervormig vat waarmee beton in de bekisting wordt gestort.
Kuipstuk Een verbindingsstuk tussen twee trapbomen van een bordestrap.
K-waarde Omgekeerde R-waarde. Geeft aan in welke mate warmte door een gevel kan verdwijnen. Hoe lager de K-waarde hoe beter.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Latei Een balk van bijvoorbeeld beton of staal boven een kozijn die het metselwerk en de eventueel daarop rustende belasting boven een kozijn opvangt.
Leihaak Haak(messing) waarmee men de leien aan de dakconstructie be- vestigd.
Leipan Gebakken rechthoekige pan zonder zijsluitingen in de vorm van een lei.
Lekdorpel Een element dat onder een onderdorpel van een buitenkozijn wordt aangebracht om ervoor te zorgen dat het regenwater buiten het muurvlak wordt afgevoerd.
Lepesteen Een onder een willekeurige hoek afgehakte steen.
Lessenaarsdak Schuin dak, hellend in een vlak.
Lichtkoepel Een in een platdak aangebrachte bolvormige constructie die voor daglichttoetreding zorgt.
Lintvoeg De horizontale (liggende) voeg in het metselwerk.
Loggia Overdekte galerij ter plaatse van een verdieping.
Loket Loodconstructie om een schuin dak waterdicht aan te sluiten op een schoorsteen of een hoger opgaande muur.
Loodslab Ten behoeve van een waterdichte aansluiting middels stroken lood.
Loket Lood dat gebruikt wordt voor de waterdichte aansluiting van een pannedak met een schoorsteendoorvoer of met opgaand metsel- werk.
Loodvoeg Een verticaal doorlopende voeg in het metselwerk.
Looplijn Zie klimlijn.
Luifel Een overkapping boven een inganspartij die beschutting geeft tegen de regen.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Maaiveld De bovenkant van de grond van het terrein. Dit ligt meestal +/- 150 mm onder de bovenkant van de afgewerkte begane grondvloer.
Maisonette Een galerijwoning waarbij woon- en slaapkamer elk op een afzonder- lijke verdieping liggen.
Makelaar De verticale balk die aan de bovenzijde van het verbeterd Hollands spant de verbinding vormt tussen de twee spantbenen.
Mantelbuis Een buis die in steenachtige wanden wordt aangebracht waardoor leidingen gevoerd worden. Deze buis heeft een grotere diameter dan de doorgevoerde leidingen zodat de leiding vrij in deze buis kan werken.
Mastiekdak Een dakbedekking waarbij de onderlinge hechting van de dakbedek- king met behulp van warme mastiek plaatsvindt.
Mastiekrib Een plank die toegepast wordt bij de opstand van het platte dak. Deze plank wordt tegen het buitenboeiboord en op het dak (bijvoor- beeld onder een hoek van 45 graden) aangebracht.
Mastgoot Een halfronde goot. Deze goot wordt in zink en PVC uitgevoerd.
Mastenplan Een plattegrond waarin een complete maatvoering van muurope- ningen, muurdammen enz. Is aangebracht.
MBV Modelbouwverordening.
Meer- en minderwerk Meerwerk is extra werk voor de aannemer, dat van tevoren niet begroot is. U besluit bijvoorbeeld tijdens de verbouwing dat het handig is om een extra stopcontact in de keuken te laten aanleggen. Vraag de aannemer altijd vooraf wat het meerwerk u gaat kosten en of het consequenties heeft voor de oplevering. Minderwerk is werk dat wel begroot is, maar dat komt te vervallen. U vindt het bijvoorbeeld bij nader inzien toch overbodig om een tweede wastafel in de badkamer te laten plaatsen. Ook hier geldt, vraag de aannemer altijd vooraf hoeveel geld u voor het laten vervallen van bepaalde werkzaamheden terugkrijgt.
Moerbalk Balk die wordt aangbracht onder de houten balklaag om de over- spanning van de houten balken te verkleinen.
Montagekozijn Een buitenkozijn dat in de afbouwfase aangebracht wordt. Het kozijn wordt bevestigd tegen een stelkozijn.
Muizetrap Een vallende tand die men bij wildverband over meer dan vijf lagen moet zien te voorkomen.
Muurkruising Twee muren die elkaar onder hoek snijden.
Muurontmoeting Twee muren die elkaar onder een hoek ontmoeten.
Muurplaat Een houten balk die op zijn plat op de muur wordt gelegd en waarop bijvoorbeeld het dakbeschot, gootbeugel enz. Bevestigd wordt. De balk ligt vaak gelijk met de buitenzijde van de muur.
Muurverzwaring Een plaatselijke verdikking van de muur door middel van metsel- werk.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

NAP Normaal Amsterdams Peil.
Natte beglazing Een beglazingssysteem waarbij de ruiten met stopverf of kit worden vastgezet.
Natuurlijk talud De hoek waaronder ontgraven grond uit zichzelf blijft staan.
Negatieve kleef De belasting die op een funderingspaal ontstaat doordat de omliggende grond aan de paal gaat hangen.
Negge De afstand van de buitenkant van het metselwerk tot aan het kozijn.
NEN Uitgegeven NORM door het Nederlandse Normalisatie-Instituut. (begripsbepaling)
Neut Het onderste gedeelte van een houten kozijstijl dat vervangen wordt door natuursteen. Het natuursteen voorkomt dat vocht in de onder- zijde van de stijlen kan optrekken.
Noest Kwast. Norm Een document, uitgegeven door een deskundige, onafhankelijk (begripsbepaling) instituut, waarin wordt omschreven aan welke eisen een bouwmateriaal, bouwdeel, of bouwconstructie moet voldoen dan wel waarin een omschrijving wordt gegeven van een keuring-, meet- of berekenings- methode.
Nok Horizontale aansluiting tussen twee hellende dakvlakken.
NVB Nederlandse Vereniging van Bouwondernemers. Vereniging van Bouwbedrijven die geen aannemer zijn maar die voor eigen risico bouwen.
NVOB Nederlands Verbond van Ondernemers in de Bouwnijverheid. Een algemene aannemersvereniging waar iedere bouwonderneming lid van kan zijn. Tot de vereniging behoren vooral de kleine- en middelgrote bedrijven in de sector B & U.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Omgekeerd dak Een dakconstructie waarbij de isolatielaag op de waterdichte afwerking is aangebracht.
Onderaannemer Bedrijf dat in opdracht van de aannemer onderdelen van een bouwwerk uitvoert.
Onderpan Een pan die wordt toegepast om de ruimte aan de onderzijde van het dak tussen het dakbeschot en de pannen af te sluiten.
Ondersabelen Het opvullen van de ruimte tussen de voetplaat van een stalen kolom en de betonconstructie met een metselspecie. Men spreekt ook wel van onderkouwen.
Onderslagbalk Zie moerbalk.
Ontstoppingsstuk Een afsluitbaar deel van de riolering dat dient om eventuele verstoppingen te kunnen verhelpen.
Opdekdeur Een vlakke deur die aan de bovenzijde en aan de twee zijkanten een sponning heeft. De deur heeft een dubbele aanslag, namelijk 1 in de sponning van het kozijn en 1 in de sponning van de deur tegen het kozijn.
Opgaand metselwerk Metselwerk waartegen een hellend of plat dag aansluit.
Opgeklampte deur Een uit een houten raamwerk samengestelde deur waarop bijvoorbeeld schroten zijn aangebracht.
Oplanger Zie betonopzetter.
Optrede De afstand van de bovenkant van een trede tot de bovenkant van de volgende trede.
Optrompen Het wijder maken van een buiseind waardoor een andere buis met dezelfde diameter in dit buiseind geschoven kan worden.
Opzichter De architect kan niet altijd op de bouwplaats aanwezig zijn. Om goed toezicht te houden op een correcte uitvoering stelt de architect een opzichter aan. De opzichter is in dienst van de opdrachtgever of architect.
Overstek Overhangende gedeelte van het dak. Bij oudere huizen is hier vaak de goot in geintegreerd. Bij dakkapellen is dit het gedeelte wat nog iets doorloopt over het kozijn en zijwangen.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Panlat horizontale dunne lat waaraan de dakpannen worden gehangen.
Penant gemetseld, uitspringend deel van een muurvlak ter versteviging van de muur of om het gewicht van een balk te dragen.
Pielmannetje afstandslatje tussen betonbekistingen.
Poer verzwaarde voet van een kolom of balk.
Polystyreen (PS) piepschuim of Tempex.
PUR polyurethaanschuim. Hard isolatie schuim.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Raamdorpelsteen Een keramische lekdorpel die toegepast wordt bij de onderdorpel van een buitenkozijn.
Rabatdeel Houten deel met messing en groef en een profilering dat onder andere voor schuttingen gebruikt wordt.
Rachel / tengel Houten lat waaraan (gipsplaten) plafonds aan worden bevestigd.
Raveling Een constructie voor het opvangen van houten balken rond een gat in een balklaag. (Bijv. bij een trappengat)
Revisietekening Een tekening die gemaakt wordt zodra een bepaald onderdeel op het werk gereed is. Dit gebeurt om eventuele afwijkingen van het oor- spronkelijke plan vast te leggen.
Rietvorst Een dakpan die bij een rieten dak als nokafwerking wordt toegepast.
Riftvloer Een strokenvloer van bijvoorbeeld Oregon-pine dat kwartier- of riftge- zaagd is. Risicoregeling Een regeling waarin de verrekening van wijzigingen in de lonen- en materiaalprijzen is vastgelegd.
Roeden Kleine latjes die een glasvlak onderverdelen.
Roeflat Een lat voor het bevestigen van een zinken dakbedekking. Deze lat loopt van de nok naar de goot. De dakbedekking moet vrij kunnen werken.
Roldeur Een deur die voor garages wordt gebruikt.
Rollaag Een gemetselde laag stenen die rechtop geplaatst wordt.
Rooilijn De uiterste bebouwingsgrens die niet overschreden mag worden.
Ruiter Een smalle balk bovenop de nokgording of hoekkeper voor de beves- tiging van de vorsten.
R-waarde Het getal dat de warmteweerstand van een gevel aangeeft. Hoe hoger de R-waarde hoe beter.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Schakelpaal Een heipaal, bestaande uit prefab betonnen elementen, die tijdens het heien met elkaar verbonden worden.
Scheluw Materiaal dat scheef/krom getrokken is door vocht of droogte.
Schilderwerk De schilder verft onderdelen van een gebouw of constructie om het te beschermen tegen corrosie, weersinvloeden en andere agressieve vormen van aantasting van de ondergrond.
Schoonwerk metselwerk Metselwerk dat in het zicht blijft en dus uit onbeschadigde stenen moet bestaan en zorgvuldig moet worden gevoegd.
Schoorpaal Een schuin in de grond aangebrachte paal. Schoperen Het spuiten van zink op een vooraf blank gestraalde staaloppervlakte.
Schotelanker Een anker dat dient om een houten balklaag met een steensmuur te verankeren. Dit anker is in de gevel zichtbaar (ziende anker).
Schrobput Een put die men aanbrengt in een stenen vloer. In deze put zit een emmer die voorkomt dat er te veel vuil in de riolering terechtkomt.
Schuine strek Een rollaag waarbij de stenen onder een bepaalde hoek aangebracht worden.
Schulpen Overlangs zagen van hout.
SFB-groep Sociaal Fonds voor de Bouwnijverheid. Een uitvoeringsinstantie (UVI) welke de administratie voert voor de uitvoering van de wettelijke verplichte sociale verzekeringen voor werkers in de bouwnijverheid.
Sheddak Een dak dat de vorm heeft van zaagtanden. Dit wordt vooral toegepast in fabrieksruimten.
Sifon Een stankafsluiter, die berust op het feit dat een waterslot een pijp luchtdicht afsluit.
Skeletbouw Een bouwsysteem waarbij de draagconstructie bestaat uit een stalen, betonnen of houten skelet.
Slaper Een balk die bij o.a. een dakkapel toegepast wordt en die de gordingen, die doorgezaagd zijn, op moet vangen.
Sleutelstuk Een hardhouten ondersteuningsconstructie die toegepast werd om balken die stuik tegen elkaar werden gezet aan de onderzijde te on- dersteunen. Indien het sleutelstuk ook nog met schoren ondersteund wordt, noemen we dit een stanvink.
Slof Een houten ligger die bij het verbeterd Hollands spant de belasting uit de krupele stijl overbrengt op de vloer. Deze slof wordt ook toegepast als de spanten haaks op de overspanning van de balken staan.
Slopen (Amoveren) Het afbreken van een bouwwerk of een gedeelte daarvan. (begripsdefinitie)
Sluitsteen De middelste steen bij een gemetselde boogconstructie.
Smeerlatje Latje dat de dikte heeft van de stuclaag en dat aan de binnenzijde van het kozijn in een sponning aangebracht wordt.
Smeltpatroon Een beveilinging in een elektrische installatie tegen oververhitting ten gevolge van een hoge stroomsterkte.
Smetplank Plank waarop de leuning aan de muurzijde bevestigd wordt. Deze plank voorkomt het vuil worden van de muur.
Sonderen Het in de grond drukken van een conus waarmee men o.a. de draag- kracht van de grond bepaalt.
Souterrain Een kelder die gedeeltelijk boven het maaiveld uitsteekt en die meestal voorzien is van een koekoek.
Spaarboog Een boog in het metselwerk waarmee men vroeger o.a. de afstanden tussen de pijlers in een fundering overbrugde.
Spatkrachten Zijdelingse krachten in een kapconstructie waardoor het dragende metselwerk naar buiten zou willen wijken.
Spatpen Een pen van +/- 10 mm die o.a. in een hoek van een raamconstructie, die bestaat uit een gesloten pen- en gatverbinding, wordt toegepast om het kromtrekken van de bovendorpel te voorkomen en om geen doorgaande naad te krijgen.
Spatten Het bezwijken van de bekisting van een betonconstructie ten gevolge van de zijdelingse druk van het beton.
Speciebrug Een laag specie (vulspecie) in een spouwmuur waardoor er een ver- binding ontstaat tussen het buiten- en binnenblad (zie ook koudebrug).
Spiegelstuk Aftimmering van het trappengat.
Spil Een staander waaraan de trapboom, de traptreden en de leuningen bevestigd worden.
Sporenkap Een kapconstructie waarbij vanaf de nok tot de dakvoet houten balken (de sporen) lopen.
Spouwanker Een verzinkt stalen anker, dat het binnen- en buitenspouwblad met elkaar verbindt.
Spouwlat Een lat in een spouw waaraan het kozijn bevestigd is. Hierdoor zit het kozijn in de kozijnopening opgesloten.
Spouwmuur Een muur bestaande uit een binnen- en buiten(spouw)blad die door een luchtlaag gescheiden zijn. Het binnen- en buitenblad hoeven niet van hetzelfde materiaal te zijn.
Staande tand Een tijdelijke verticale beeindiging van een gedeelte van een gemetselde muur.
Staarbalk Balk die aansluit op een raveelconstructie. Deze balk wordt opgevangen door het raveelhout.
STABU Stichting Standaardbestek van de Burger- en Utiliteitsbouw.
Stampbeton Ongewapend beton dat vroeger voor funderingen gebruikt werd en tegen- woordig voor de werkvloer en/of de bodemafsluiting.
Staltonlatei Een latei die bestaat uit gebakken stenen (staltonstenen) waarin wape- ning is aangebracht.
Standvink Een ondersteuningsconstructie bij bijvoorbeeld bekistingen (zie ook sleutelstuk).
Steekspant Een spantconstructie die bestaat uit spantbenen, makelaar en trekplaten. Bij een eenvoudig steekspant worden alleen spantbenen en trekplaten toegepast of rusten de spantbenen rechtstreeks op de zolderbalklaag.
Steensmuur Een muur die de dikte heeft ven de lengte van de steen (+/- 210 mm).
Stekeind Wapeningsstaven die men uit de beton laat steken om later met het daar- op aansluitende constructieonderdeel een goede verbinding te krijgen.
Steldorpel Een lat die de stijlen van een binnendeurkozijn tijdens het stellen op de juiste onderlinge afstand van elkaar houdt.
Stelkozijn Een raamwerk dat tijdens het metselen in de muuropening wordt aan- gebracht en waartegen men later (in de afbouwfase) het montageko- zijn (het eigenlijke kozijn) plaatst.
Stelpost Indien de keuze van de opdrachtgever nog niet exact bekend is, bijv. welk merk en type materiaal hij uiteindelijk wil, wordt er een stelpost opgenomen. Na afloop wordt het opgenomen en werkelijk bestede bedrag verrekend.
Stijf dakvlak Een dakvlak dat in 1 richting (loodrecht op het dakvlak) kan vervormen. De krachten evenwijdig aan het dakvlak worden door het stijve dak- beschot naar de muurconstructie afgevoerd.
Stijve dakbedekking Een dakbedekking die geheel rust op de ondergrond.
Stofdorpel Dorpel die tussen de stijlen van een binnendeurkozijn wordt aange- bracht. Aan weerszijden van de dorpel laat men de vloerafwerking aansluiten.
Stolpnaald Een hardhouten lat die bij openslaande tuindeuren of openslaande ramen (dus zonder tussenstijl) op het rechter draaibare deel wordt aan- gebracht om een goede water- en tochtdichte aansluiting te krijgen.
Stompe deur Een binnendeur die geheel in de sponning van de kozijnstijl sluit.
Stootbord Het verticale deel tussen twee traptreden.
Stootvoeg De verticale voeg in het metselwerk.
Stortnaad Een tijdelijke onderbreking van de betonstort.
Storpaal Een funderingspaal die in de grond vervaardigd wordt. Strek De lengte van een steen.
Strek Een hele metselsteen.
Strijkbalk De eerste balk die met de muur evenwijdig loopt. De afstand van de muur tot aan de balk is +/- 50 mm.
Strijkbalkanker Een anker dat loodrecht op de richting van de balken is aangebracht en dat ervoor zorgt dat de buitenmuur, die evenwijdig loopt aan de balklaag, niet zal gaan spatten.
Stroomlaag Een schuin gemetselde rollaag die men toepast indien een muur onder een van tevoren gestelde balk moest aansluiten. De metselaar drukt de rollaag stijf tegen de onderkant van de balk aan.
Stuit De heipaal staat op de juiste diepte en heeft tevens de vereiste paal- puntweerstand. Systeemlijn Een stramienlijn.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Taatsraam Een raam waarbij de scharnieren aan de onder- en bovendorpel zijn bevestigd.
Tengel Een lat die tussen het dakbeschot en de panlatten wordt aange- bracht. Deze lat loopt van nok naar dakvoet en zorgt voor voldoende ventilatie onder de pannen.
Theodoliet Een meetinstrument waarmee men o.a. zeer nauwkeurig hoeken uit kan zetten. Dit instrument wordt gebruikt voor het uitzetten van bouwwerken.
Thermische isolatie Warmte-isolatie. Tocht Een serie van 30 slagen op een heipaal. Zie ook kalenderen.
Tochtstrip Profiel van bijvoorbeeld aluminium met rubber dat aangebracht wordt bij draaibare buitenramen en deuren om een tochtvrije constructie te maken.
Tongnaald Een constructieonderdeel dat toegepast wordt bj de aansluiting van twee draaiende deuren.
Topgevel Driehoek metselwerk van de kopgevel.
Trapboom Een trapboom draagt de traptreden. We onderscheiden een binnen- en een buitenboom.
Trasraam De verouderde benaming voor een cementraam. Vroeger werd dit gemetseld met trasmortel. Tegenwoordig met portlandcementspecie.
Trekplaat Horizontale plaat, die bij de verschillende spantconstructies wordt toegepast om de spatkrachten op te vangen.
Tuimelraam Een raamconstructie waarbij de scharnieren in beide stijlen aange- bracht zijn waardoor het bovenste gedeelte van het raam naar binnen draait en het onderste gedeelte naar buiten.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

UAV Uniforme Administratieve Voorwaarden. Voorwaarden voor de uitvoering van werken. Deze voorwaarden worden veelal door de architect van toepassing verklaard in het bestek.
Uilebord Een klein driehoeking bord waarin zich een luchtgat bevindt en dat ter plaatse van de ontmoeting van de nok en de hoekkeper werd aange- bracht. Vooral bij rieten daken van boerderijen werd dit toegepast. Tegenwoordig past men een raamconstructie toe waardoor men ook licht in de nok heeft.
Uitbloeding Uitslag van zout in het metselwerk. Uitkraging Een constructieonderdeel dat slechts aan 1 zijde wordt opgelegd of ingeklemd.
Uitlevering Los opgeworpen grond zal een groter volume innemen. Dit is het tegenovergestelde van inklinken.
Uitrapen Het aanbrengen van een grond- of raaplaag door de stukadoor.
Uittrekken Aan de hand van het bestek het berekenen van de benodigde hoeveelheden.
Uitvoerder De aannemers zal niet zelf constant op de bouwplaats aanwezig kunnen zijn. De uitvoerder vertegenwoordigd daarom de aannemer op de bouwplaats en is er verantwoordelijk voor dat de werkzaamheden conform afspraak uitgevoerd worden.
Uitzetijzer Een sluitwerk waarmee men een uitzetraam kan openen en dicht- zetten.
Utiliteitsbouw Naast woningbouw kennen we ook Utiliteitsbouw wat wil zeggen: "Nut", "Bruikbaarheid" bouw. Dit zijn dus gebouwen voor iederereen bruibaar. Bijv. Gemeentehuis, Beurs, Postkantoor, Congresgebouw, Kerk, School, Warenhuis, Restaurant, Kantine enz.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Vakwerkligger Een liggerconstructie die samengesteld is uit staven die een aaneen- gesloten driehoek vormen. De vakwerkliggers worden in hout of staal vervaardigd en worden toegepast bij grote overspanningen.
Vallende tand Een tijdelijke trapsgewijze beeindiging van een gemetselde muur.
Valraam Een raamconstructie waarbij de scharnieren zodanig aan de onder- dorpel bevestigd zijn dat het raam bij het openen achterover aan binnen valt.
Vaste laag De draagkrachtige laag waar de fundering op rust.
VB Voorschriften Beton.
Veer Een hardhouten latje dat bij vloerdelen als messing gebruikt kan worden.
Verdeelwapening Stalen staven die loodrecht op de hoofwapening aangebracht worden om in eerste instantie deze staven op de juiste plaats te houden.
Verdekt nagelen Het aanbrengen van nagels in de messing waardoor deze nagels niet zichtbaar zijn.
Verduurzamen Conserveren van het materiaal om aantasting te voorkomen.
Verdrijven Een methode waarbij de traptreden op een bepaalde manier op de trapbomen afgeschreven worden.
Verf Verf is een vloeibaar pigment bevattende massa dat in dunne lagen over voorwerpen wordt aangebracht ter bescherming of verfraaiing daarvan en daarop een vaste laag vormt.
Verholen goot Een nauwelijks zichtbare goot tussen bijvoorbeeld de zijkant van een dakkapel en het dakbeschot en de pannen.
Verloren bekisting Een bekisting die na het storten achterblijft in het werk. Dit gebeurd als men het desbetreffende constructieonderdeel niet of nauwelijks kan ontkisten.
Versnijding Het bloksgewijze verspringen van het metselwerk in een gemetselde fundering. Om de paar lagen (blok) verspringt het metselwerk een klezoor (+/- 55 mm).
Verstek Een onderlinge verbinding van onderdelen, meestal onder een hoek van 45 graden.
Verstijvingsrib Een betonnen balk die meegestort wordt op een funderingsstrook indien op staal gefundeerd wordt. Dit wordt toegepast bij een niet homogene grondsamenstelling of bij grote muuropeningen waardoor plaatselijk grote verschillen ontstaan in de belastingoverdracht naar de grond. Men spreekt ook van een fundering op staal met rib.
Vertinnen Het aanbrengen van een dun laagje specie op het binnenspouwblad in de spouw. Dit voorkomt het eventuele vochttransport naar binnen.
Vijfsteek Een op de bouwplaats toegepaste bouwhaak in de verhouding 3 : 4 : 5 Hierbij is 3 de lengte van de korte rechthoekzijde, 4 de lengte van de lange rechthoekzijde en 5 de lengte van de schuine rechthoekzijde. We spreken nu dan ook van de drie-, vier- en vijfsteek.
Visiteerijzer Een ronde stalen staaf waarmee men op eenvoudige wijze globaal de grondweerstand kan bepalen.
Vlakke deur Een deur die bestaat uit een vurehouten randwerk met een vulling van bijvoorbeeld karton waar triplexplaten op zijn bevestigd. Deze deuren worden fabrieksmatig vervaardigd.
Vliesgevel Een gevel die bestaat uit een pui die voor de eigenlijke draagconstructie is aangebracht.
Vlijlaag De werkvloer onder een fundering op staal. Bij een gemetselde fundering bestond deze vlijlaag vroeger uit plat neergelegde stenen.
Voegwerk De afwerking van voegen tussen metselstenen.
Volle wand Een wandconstructie die opgebouwd is uit een stijl- en regelwerk en die bekleed is met bijvoorbeeld multiplex. Deze wand heeft een dragende functie en kan ook dienst doen als spantconstructie.
Voorwerkers De metselstenen in een steensmuur, die in het zicht komen. Voorzetraam Een raamconstructie die men aan de buitenzijde van een kozijnconstruc- tie aanbrengt.
Vorst De afwerking bij een pannendak van de nok ter plaatse van de ruiter. De vorst sluit aan weerszijden aan op de bovenste rij pannen.
Vorstgrens Een minimale aanlegdiepte van de fundering op staal zodat men er zeker van kan zijn dat de grond onder het gebouw niet zal bevriezen.
Volgens de MBV moet dit minimaal 600 mm beneden het maaiveld zijn.
Vorstrand Een funderingsrib die aan de vloer wordt vast gestort en die tevens zorgt voor de vorstvrije aanleg. Dit wordt o.a. toegepast als begane grondvloer van bijvoorbeeld een berging rechtstreeks op het zand ligt.
Vuilwerk Metselwerk waarvan het oppervlak later aan het zicht wordt onttrokken door afwerklagen.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Wang De zijkant van een dakkapel of kast.
Watercementfactor De verhouding tussen het water en de cement in een betonmengsel, het aantal kg water gedeeld door het aantal kg cement. Hoe hoger de watercementfactor is des te lager zal de sterkte van het beton zijn.
Waterhol Een sponning aan de onderzijde van bijvoorbeeld ramen die ervoor zorgt dat het regenwater niet naar binnen kan komen.
Wel De afstand van voorkant traptrede tot stootbord.
Weldorpel De onderdorpel van een naar binnen draaiend(e) raam of deur die dikker wordt gemaakt en aan de onderzijde wordt voorzien van een waterhol. Op deze wijze kan het regenwater goed afgevoerd worden.
Wellat Een latje waartegen het stootbord bevestigd kan worden. Dit wellatje zit onder een trede.
Welstuk Bovenste trede van de trap
Welstandscommissie Ook wel Schoonheidscommissie. Deze beoordeeld estetisch de bouwplannen alsmede de plaats en omgeving.
Welstuk De bovenste (smallere) traptrede, die aansluit tegen de vloer.
Werkbare dagen Dagen waarop het weer van dien aard is dat de bouwwerkzaamheden kunnen worden voortgezet. Bij het maken van een bouwplanning wordt uitgegaan van gemiddeld 180 werkbare dagen per jaar. Op de andere dagen wordt niet gewerkt, vanwege vakantie of slecht weer.
Werktekening Een technische tekening gemaakt door de architect of aannemer waarop de plannen van de bouw of verbouwing tot in detail zijn uitgewerkt. Meestal wordt hiervoor een schaal van 1:20 gehanteerd. Samen met het bestek geeft de werktekening een compleet beeld van hoe het bouwproject eruit gaat zien.
Werkvloer Een meestal 50 mm dikke laag stampbeton onder de fundering op staal. Op deze laag kan men de wapening stellen.
Windveer Een plank die vroeger in combinatie met een dekplank / deklijst bij de afwer- king van een pannendak ter plaatse van de topgevel werd toegepast. De dekplank past men tegenwoordig nagenoeg niet meer toe. Men gebruikt hiervoor nu de gevelpan. Deze pan kan rechtstreeks over het metselwerk, maar ook over een windveer aangebracht worden.
Windverband Een stabiliteitsverband dat ter verstijving in een dakvlak aangebracht kan worden. Windverbanden worden ook in de gevels (tussen kolommen) van bijvoorbeeld fabriekshallen toegepast.
Wrijvingsweerstand De zijdelingse druk die de grond op sondeerbuizen uit kan oefenen. Hiermee kan de positieve kleef bepaald worden.
Wrongstuk De gebogen delen van een trapboom waarvan de houtdraad zo goed mogelijk de helling van de trap volgt.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Zadelvorst In plaats van halfronde nokvorst kan men ook een zadelvorst toepassen. Een zadel- of omloopvorst sluit aan weerszijden in de kopsluitingen van de holle pannen.
Zadeldak Dak bestaande uit twee dakvlakken die in een punt op elkaar aansluiten.
Zakgoot Goot tussen twee hellende dakvlakken.
Zakking Door het vergroten van de korrelspanning van de grond kan er een ontoe- laatbare zetting optreden waardoor er schade aan de bebouwing zal ont- staan.
Zalinggoot Een gootconstructie achter een schoorsteen bij een hellend dak.
Zandpaal Zie drainage.
Zandvang Een bak met tussenschotten die gebruikt wordt bij het drooghouden van een bouwput. Het water uit de bouwput loopt via de zandvang naar bijvoorbeeld een sloot. Het eventuele zand wordt in de zandvang opge- vangen.
Zeeg Het bol zetten van bijvoorbeeld stalen liggers. Hierdoor krijgt men een goede afwatering van bijvoorbeeld een groot plat dak en tevens is de doorbuiging van de ligger minder.
Zetting Het toelaatbaar inklinken van de grond ten gevolge van een hierop rustende belasting.
Zoomlat Een latje waarop de haaieinden onder een kilgoot rusten. Hierdoor kan men het zink in de goot iets opzetten en tussen de haaieinden en de kilplank klemmen. Het geheel wordt nu nog afgewerkt met een loods- labbe die onder het haaieind en over de zoomlat en het zink aangebracht wordt.
Zwaluwstaartplaten Omgezette stalen platen die bijvoorbeeld worden toegepast als een bad- kamervloer (steenachtig) op een houten balklaag moet worden aange- bracht. Deze platen vormen de bekisting en de wapening van de aan te brengen betonvloer.
Zwevende dekvloer Een afdekvloer die niet rechtstreeks op de ondergrond aangebracht is maar via een veerkrachtige constructie.
Zwieping Een lat die toegepast wordt bij het verticaal stellen van o.a. metsel- profielen.

A B C D E F G H I K L M N O P R S T U V W Z

Timmerman - Standbouw - Slotenmaker - KvK - Links - Zolder_verbouwen - Bouwtermen - Sitemap

Zuid Holland, Den Haag, Rotterdam, Delft, Vlaardingen, Leiden, Gouda, Westland, Naaldwijk, Wassenaar.